][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]| Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar |
|
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen] |
  | |
 |
| Strijkmolens in het 'Zes Wielengebied' gezien vanaf de Munnikenweg. Foto: Ben Dijkhuis |
Een mooi landschappelijk gebied, in en nabij de Oudorperpolder, ten noorden van Alkmaar. Dit gebied wordt het 'Zes Wielen-gebied' genoemd, dat tot cultureel erfgoed is verklaard. Naast historische, heeft het ook landschappelijke waarde. Het wordt begrensd door de Hoornse Vaart, waarlangs nog vier van de zes oorspronkelijke strijkmolens (de 'zes wielen') staan, en de Munnikenweg.
 |  |
| De omgeving van de Middelburg en Nieuwburg in de 13e eeuw. | De omgeving van de Middelburg en Nieuwburg tegenwoordig. |
| (Tekeningen: Ben Dijkhuis, bewerking door Uitgeverij Unipers, Abcoude) | |
De Munnikenweg ligt over de uitvalsdijk die Floris V ooit liet aanleggen in bij het begin van het offensief tegen de Westfriezen (ca. 1270). Dit was een maatregel om een strategische positie, ten noorden van Alkmaar, in te nemen. Om de dijk te beschermen had Floris V de Middelburg laten bouwen. Iets ten noordwesten van de Middelburg lag het Vronermeer waar Floris het kasteel de Nieuwburg liet bouwen. Ook dit kasteel had een belangrijke positie tegen de opstandige Westfriezen. Het Vronermeer bestaat niet meer, maar tegenwoordig loopt de Hoornse Vaart langs de Nieuwburg.
Om het daar aanwezige natuurgebied; de Oudorperhout op te waarderen, zijn er plannen gemaakt om de contouren van de kastelen de Middelburg en de Nieuwburg zichtbaar te maken. Voor de Nieuwburg is dit in 1999 gerealiseerd.
Van de Middelburg zijn in 1942 onder leiding van de kastelen-archeoloog Renaud de funderingen opgegraven en bestudeerd. Tijdens dit onderzoek werden ook veel gebruiksvoorwerpen gevonden. Momenteel zijn de funderingen weer bedekt.
 |
| De plek waar de Middelburg stond. De loop van de binnengracht is goed te zien. Foto: Ben Dijkhuis |
 |
| Het grondplan van de Middelburg en de loop van de binnengracht |
Het hoofdelement van de Middelburg was een zware vierkante donjon (zware hoofdtoren) met muren van twee meter dik en een buitenwerkse maat van 9 x 12 meter. Aan de zuidwestzijde stond waarschijnlijk ook een toren. De poort die de toegang tot het slot vormde, lag direct links van de donjon. Ook was er een binnenplaats.
Het slot was omgeven door een dubbele singelgracht.
 |
| Reconstructie van de Middelburg. (Tekening: Jantine Leeflang, 1999) |
 |  |  |
| De contouren van de voorburcht | De contouren van de hoofdburcht | Nogmaals de hoofdburcht |
| Foto's: Ben Dijkhuis | ||
 |
| Het grondplan van de Nieuwburg. |
Van de Nieuwburg zijn de funderingen in 1972 door Renaud blootgelegd en bestudeerd. Ook bij deze opgravingen zijn vooral 14e eeuwse gebruiksvoorwerpen gevonden. Ondertussen zijn door middel van een aarden wal en bestrating de contouren van de funderingen van het ooit zo machtige kasteel weer zichtbaar gemaakt. Het kasteel bestond uit twee delen: een hoofdburcht en een flinke voorburcht
De voorburcht had afmetingen van 40 x 42 m en is niet geheel vierkant. Op de beide noordelijke hoeken bevonden zich twee torens, die aan de binnenzijde open waren. Midden in de noordelijke muur springt een vierkante toren uit. Ook de zuidelijke muur had waarschijnlijk twee ronde open hoektorens. De muur van de voorburcht was niet zwaar en was slechts een meter dik.
De hoofdburcht was nagenoeg vierkant van vorm en had een afmeting van 24 x 25 m. Het kasteel had geen torens op de hoeken maar wel een kleine vierkante donjon in het midden van de oostzijde. Er was ook een vierkant poorttoren in het midden van de zijde tegenover de donjon. Bij deze poort bevond zicht de stenen fundamenten van de ophaalbrug naar de voorburcht. Opvallend is de grote afmetingen van de voorburcht in vergelijking met de hoofdburcht.
Evenals de Middelburg was de Nieuwburg omgeven door een dubbele singelgracht
 |
| Reconstructietekening van de Nieuwburg. (Tekening: Ben Dijkhuis, 2000) |
En........het Slot van Schagen.