Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]

[Terug naar inhoud artikelen]      [Home]

Diverse artikelen met betrekking tot de West-Friese dwangburchten en kastelen


Reconstructie van de positie en omvang van het Hofland te Wijdenes

(met betrekking tot de ligging van het kasteel)

Door Ben Dijkhuis en Bernd Ooijevaar, 12-09-06 (Update 30-06-20).

Inleiding

In het voorgaande artikel op deze website zijn een aantal gangbare theorieën geopperd voor wat betreft de ligging van het kasteel te Wijdenes. De huidig meest concrete aanwijzing voor de aanwezigheid van het kasteel is het stuk land met de naam 'Hofland', aan het einde van de Zuideruitweg in Wijdenes. De auteurs hebben onderzoek gedaan om vast te kunnen stellen of een analyse vanuit oude kadastrale gegevens in combinatie met middeleeuwse leentransporten, meer duidelijkheid kan geven. Met de onderzoeksvraag of het mogelijk is om tot een aannemelijke reconstructie te komen van de omvang van het 'Hofland', ook wel in een historische bron 'Hofweyde' genoemd. In het algemeen werd altijd aangenomen dat dit landgoed de plaats was waarop het kasteel stond.
Het is bebleken dat een deel van de Hofweide door een overstroming door de zee werd verzwolgen, mogelijk door de stormvloed van 13751. De vraag rijst dan ook, of de kloostermoppen die door de duikploeg van het LWAOW in 1996 en 1997 zijn aangetroffen, hetzij op of nabij het overstroomde deel van het 'Hofland' zijn gevonden.

Het Hofland en het verkavelingsbeeld

Een opmerkelijk feit is de situering van de verkavelingsgrenzen rond Wijdenes (zie ook onderstaande afbeelding, met name de donkergele lijnen). Opvallend is een rechte lijn, waar aan weerszijden hiervan, de verkavelingssecties anders zijn georiënteerd. Ten zuiden van deze lijn (op de onderstaande afbeelding links), lopen de verkavelingsgrenzen van noord naar zuid. Ten noorden (op de afbeelding rechts) hiervan van west naar oost, loodrecht op de bebouwingsrichting. Interessant is het feit dat deze lijn pal langs 't Hof loopt. Het is aannemelijk dat hiermee de voormalige aanwezigheid van een oude binnendijk of kade (ook wel zijdewind genoemd) is aangetoond, ter bescherming van het achterland.
Zo'n kade was noodzakelijk omdat deze het water uit het aangrenzende (onontgonnen) gebied moest tegenhouden. De meeste Wijzenden in West-Friesland zijn dergelijke binnendijken geweest.
Over het algemeen wordt aangenomen dat men rond het jaar 1000 (volgens anderen vanaf 700) is begonnen met het ontginnen (verkavelen) van West-Friesland. Het is daarom evident, dat het kasteel van Wijdenes is gebouwd toen de verkaveling al was voltooid. Als de verkavelingsgrens waarop/waarlangs 't Hof is gelegen, inderdaad een kade is geweest, en daarmee een achtergrens van de verkaveling was, heeft deze ongetwijfeld tot in het huidige Markermeer door gelopen. Het is vrijwel zeker dat het oude Wijdenes ooit door de zee is verzwolgen en nu dus in het huidige Markermeer ligt. Het dorp is uiteindelijk behouden door het, weg van het oprukkende water, naar het noorden te verplaatsen.

Het verkavelingsbeeld van de omgeving van het Hofland op een kadasterkaart van ca. 18353.(Noord is rechts). De bruine scheidingslijn, die in de buurt van het Hof wordt onderbroken, geeft aan waar de oriëntatie van percelen verandert. Noord is rechts.
Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed: Minuutplan Wydenes en Oosterleek. Noord Holland, sectie A, blad 02 (MIN07138A02). Bewerking door de auteurs.
(Klik hier of op de afbeelding voor een vergroting.)

De omvang en begrenzing van het Hofland of Hofweide

De naam 'Hofland' te Wijdenes blijkt te worden genoemd in de stukken van de grafelijke leenkamer (voorheen LRK of Leen- en Registerkamer van Holland). In 1346 wordt dit landgoed nog 'Hofweide' genoemd:2

"Item Wybrand Peter soon van Hem .j. stic lands dat gheheyten is die Hofweyde in Widenesse"

De omvang van het 'Hofland' is in 1447 beschreven, inclusief het deel dat door de zee verzwolgen is3.
We lezen voor 1447, zoals omschreven door J.C. Kort: (Lit. 72)):

Een gebied van 7 morgen, dat begrenst wordt door het land van 'de kinderen van Jan Pieter Jansz.' (west), Evert Immensz. (noord), de Gaag van Wijdenes (oost) en de zeedijk ten zuiden. Verder wordt gemeld, dat 2½ morgen rietland (daarvoor buitendijks), geheel 'verdolven' is.

We spreken dus over een totale oppervlakte van 9½ morgen, waarvan ca. 26% door de zee4 is opgeslokt.

Op de betekenis van het toponiem 'Gaag' komen we verderop nog terug.

Vanuit kadastrale gegevens5 (kadastrale minuut en oorspronkelijke aanwijzende tafel (OAT)) uit 1832, is door Bernd Ooijevaar een analyse gemaakt van de mogelijke percelen, die op het Hofland zijn gesitueerd. Deze percelen sluiten allemaal op elkaar aan en waren rond 1832 nog van één en dezelfde eigenaar (de weduwe van Pieter Smit).
De gebruikte oppervlakte maten zijn de, sinds 1817 gebruikte, oude metrische maten: (Lit. 204)

De afmetingen zijn als volgt weergegeven: aantal bunder : aantal roeden : aantal el

Perceelnr.TypeOppervlakte
308Rietland00:27:00
309Weiland01:57:30
310Bouwland01:03:00
311Huis/erf00:10:30
312Boomgaard01:02:10
313Weiland00:27:40
314Bos00:17:20
315Weiland00:96:30
316Rietland00:43:10

Totaal:

05:83:70
=58,370 m2
5,84 ha
(afgerond)

Dit laatste resultaat vergelijken we met de gegevens uit 1447, waarbij we de oude afmetingen omrekenen naar moderne oppervlaktematen. De oppervlakte van het 'droge deel' van het 'Hofland' bedraagt dus 7 (Rijnlandse) morgen.

Verder:
1 (Rijnlandse) morgen = 600 (Rijnlandse) roeden = ca. 0,85 ha
1 Rijnlandse roede = 14,19 m2

Dus:
7 morgen = 4200 roeden = 4200 x 14,19 = 59598 m2 = 5,96 ha (afgerond)

Het laatst getal is redelijk in overeenstemming met het totaalbedrag van 5,96 ha uit de bovenstaande tabel. Vanuit deze gegevens is het bijzonder aannemelijk dat de binnendijkse Hofweide vrijwel de percelen 308-316 besloeg.
Verder weten we eveneens de groote van het 'natte deel', d.w.z. het gebied dat door de zee is verzwolgen had een oppervlakte van 2,5 morgen = 2,5 x 600 x 14,19 = 21285 m2 = 2,13 ha (afgerond).

Reconstructie van de omvang van het Hofland aan de hand van gegevens uit 1447 en kadastrale gegevens voor de gemeente Wijdenes-Oosterleek 1832.Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed: Minuutplan Wydenes en Oosterleek. Noord Holland, sectie A, blad 02 (MIN07138A02). Bewerking door de auteurs.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

In januari 1997 werden duikwerkzaamheden zo'n 250 meter uit de kust uitgevoerd. Al bij de eerste duik werden kloostermoppen gevonden, die in een bepaalde formatie op bodem lagen.(Lit. 36) Latere metingen met behulp van sonar wezen uit dat men hier te maken had met een strook stenen van ca. 2,5 meter breed en ca. 21 meter lang. Mogelijkerwijs zou dit kunnen wijzen op een muur of een stuk bestrating. In december 1998 werd een tweede formatie kloostermoppen gevonden door middel van sonarpeiling. Deze strook ligt evenwijdig ten opzichte van de eerder genoemde strook op onderlinge afstand van ca. 10 meter. De positionering van deze rijen stenen is evenwijdig aan de kustlijn.6 De afmetingen van deze tweede strook bedragen: ca. 22 meter lang en ca. 2,5 meter breed.
De positie van deze rijen stenen zijn aangegeven in bovenstaande figuur, waaruit blijkt dat de positie van deze stenen buiten het uitgerekende gebied van het Hofland vallen.

[Inhoud]

Inzake de Gaag van Wijdenes

De Gaag van Wijdenes vormde, zoals hiervoor gezegd, de oostelijke grens van de Hofweide of Hofland. Wat betekent Gaag?

De naam van het gehucht Gawege (Gauwingen, Ghaweghe) verwijst naar de ligging aan de reeds in 1288 vermelde Ghawege, de 'voetweg' over de in 1263 aangelegde dam tussen Krabbendijke en Valkenisse (Zeeland). Een andere opvatting is dat de naam verwijst naar water (gouw, gaag). Het zou dus ook waterweg kunnen betekenen. Vergelijk ook Gaag, een kanaal in Zuid-Holland.

In het etymologisch woordenboek van J. de Vries lezen we onder het woord 'gouw': (Lit. 34)

(Middelnederlands), gouwe, gouw, gou 'weg langs een water; watering, sloot'. Vooral in gebruik in Noord-Holland, waar nog waternamen Gouw te vinden zijn. M. Schönfeld (Nederlandse Waternamen, Amsterdam; 1955; p.22-26), neemt samenhang aan met het woord gawege, gowege, in Noord-Holland samengetrokken tot namen als Goog, Gaag, Gog, eveneens 'weg langs een water' dan ook 'waterloop'.

Ook in West-Friesland zijn gawegen algemeen bekend. Ten noorden van Aartswoud liep voor 1334 de zgn. Leczatergaweg7 (ook Lexhedderghouweghe8) (Lit. 71). G. de Vries refereerde in zijn 'Dijks- en Molenbestuur' naar de 'Oude Leczaterghaweg: (Lit. 174)

"Aan het Niedorperambacht (nu genoemd het ambacht der Schager en Niedorper Koggen) werd in onderhoud toegewezen de geheele zeedijk van dat ambacht, te beginnen van den Schagerdam, d.i. den nu vervallen Westfrieschen dijk tusschen de kerk van Sint-Maarten en de Schager-Zijdewind in het dorp Valkkoog; en eindigde halverwegen tusschen 'des renters sluze en den Ouden Leczaterghaweg' of Hoogwouder-gouw"

In een inventaris van het verdwenen dorpsarchief van Hoogwoud vinden we de vermelding: Bestedinghe van de Gaderwegen9. Dit duidt op onderhoud aan de openbare wegen. Inmiddels is vast komen te staan dat de meeste West-Friese dorpen in de middeleeuwen op een andere plaats lagen dan tegenwoordig. Het verleggen van een dorpsas was noodzakelijk omdat de oude plaats te laag en te nat was geworden. De verlaten dorpsassen vinden we bijna altijd terug onder de naam Gouwe.

Gaag betekent dus hoogstwaarschijnlijk (water-)weg waarlangs lintbebouwing is gesitueerd waarbij het water de weg niet hoeft uit te sluiten (of vice-versa). Door de slechte begaanbaarheid van wegen verplaatste men zich bij voorkeur over het water (in de Streek en ten zuiden en oosten van Medemblik zelfs tot in de 20e eeuw!).

De omvang van het Hofland volgens RAAP

Tevens moet er vastgesteld worden, dat de hier berekende omvang van het 'Hofland' afwijkt van hetgeen dat is gemeld in het RAAP-rapport in 1996:

"..Het te onderzoeken terrein, het Hofland, is ca. 2,5 hectare groot en gelegen bij de camping Het Hof. Het westelijk deel van het terrein is weiland, terwijl het oostelijke deel in gebruik is als camping voor sta-caravans. Bovendien bevinden zich op dit oostelijke deel twee stolpboerderijen.."
(Lit. 89)

Kennelijk heeft men gebruik gemaakt van een kaart van Johannes Dou (1615-1682). Gemeten tussen 1651 en 1654. De schatting van 2,5 ha is blijkbaar gebaseerd op de omvang van het opmerkelijke rechthoekige terrein op deze kaart met het bijschrift 'Huys te Wijdenes'.

[Inhoud]

Schamele resten

In 'Tegenwoordige Staat'10, (Lit. 78) staat het één en ander over het kasteel van Wijdenes opgetekend:

"Op of aan den Dyk, stondt, van ouds, het slot der Heeren van Wydenesse, gebouwd, zoo men verhaald vindt, door Roeland van Wydenesse, doch herbouwd door Graave Floris den V, dien onze oudste Kronyken, egter, als den eersten Stigter te boek schijnen te stellen. Het werd kort na zyn ombrengen door de Westvriezen, vernield. Men ziet 'er noch eenige geringe Overblyfsles van."

Men kan er van uitgaan, dat men hier doelt op de situatie in het begin van de 18e eeuw. Jammergenoeg wordt de exacte plaats niet door Tirion verder aangeduid. Opvallend is wel, dat geen woord wordt gerept over het mogelijkheid, dat de 'overblyfsles' in zee lagen. Indien dat het geval zou zijn dan is het aannemelijk, dat de steenrestanten alleen bij laagtij zichtbaar waren.
Fragmenten uit de Tegenwoordige Staat van I. Tirion (1750). De toegevoegde kaart is een sterk vergrootte uitsnede van de bijbehorende kaart van West-Friesland.
(Lit. 78). (Kaartfragment: Regionaal Archief Alkmaar, PR1004200)

[Inhoud]

De oude dorpsweg

We hebben aangetoond dat de toponiemen 'Gaag' en 'Gouw' gebruikt kunnen worden in dezelfde betekenis. Ook in Wijdenes zien we, in plaats van de naam 'Gaag', het toponiem 'Gouw' verschijnen. De laatste heeft betrekking op de dorpsweg van Wijdenes:

  1. Tegenwoordig draagt het noordelijke deel van de dorpsweg bij de kerk, de naam 'Kerkebuurt'. Op de eerder genoemde kadastrale minuut verschijnt op deze plaats de naam 'Dorps Gouw'. Het zuidelijke deel van de dorpsweg heet sinds enkele eeuwen Zuideruitweg.

    Een uitsnede van de kadestrale minuut met de kerk (blauw) en de 'Dorps Gouw'.
    Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Minuutplan Wydenes en Oosterleek. Noord Holland, sectie A, blad 02 (MIN07138A02), bewerking: auteurs)

  2. Het ander zeer sprekende voorbeeld is verweven met het Hofland en het Hof. De naam Gouw (Gouwe) komt men tegen in twee akten uit 1643 en 1645. Deze oorkonden zijn uitgevaardigd door het dorpsbestuur van Wijdenes en Oosterleek en getekend door de secretaris Reyer Rijckerkooch. Hierin wordt aan Dirk Baens (de toenmalige eigenaar van het Hof) toestemming verleend om, onder bepaalde voorwaarden, de dorpsweg oostwaarts te verleggen:11

    "Wij Burgemeesteren, Scheepenen Gerechte der stede Wijdenes ende Oosterleeck oirconden ende bekennen aen eenen ijgelijcken dient behoort dat wij overeen gecomen ende verdragen zijn metten E. Jonr. Dirk van Wijdenesde geseijt Baens nopende 't verleggen vanden wech int Suijtende van Wijdenes bij sijnen huijs en pat onder voorgaende conditie ende voorwaerden hier naer geschreven ........
    .......In oirconde zijn hier van gemaeckt twee alleens luijdende contracten ende de selve metter voorss Stede zeegel bevesticht opte 28 Desember An XVI h drie ende veertich In kennisse van mij der voorss Stede secretaris. Reyer Rijckerkooch"

    Het resultaat van deze verlegging is de rare knik in de Zuideruitweg bij 'het Hof', die sinds bijna vier eeuwen, op diverse kaarten goed is te zien. Het document uit 1645 meldt dat Dirk Baens aan de voorwaarden heeft voldaan en bovendien de oude weg 'de Gouw' voor eigen doeleinden in bezit krijgt: 12

    "Wij Burgemeesteren ende Gerechte der Stede Wijdenesse ende Oosterleeck oirconden ende kennen aen allen ende eenen iegelijcken dient behoort , hiet dat wij onder seeckere voorwaerden ende conditien staet den El. Dierck van Wijdenesse geseijt Baens opden 28en Desember des jaers 1643 verdragen waren dat hij het Zuijdende vanden Gou van Wijdenesse op sijnen Acker ghenaemt Claes Gertes Acker oost waerts zoude mogen verleggen,.........den selven aen zijn lant te mogen verheelen ende vanden dijck ende Gouwe afdelven, ende daer mede van zijn welgevallen zijn profijt doen als .... zijn vrij eijgen goedt........onsen steden zegel bevesticht den VIIIen Desember Ao 1645 in kennisse van mij Secretaris der voorschr Stede. Reyer Rijckerkooch"

Een fragment van de 'Akte van weg' uit 1645 van bovenstaande transcriptie.
Klik hier of op de afbeelding voor een vergroting.
(West-Fries Archief: WFA 1223 Archief van de Stede Wijdenes en Oosterleek 1430-1811; inventarisnr. 95; 1642-43. Uitsnede )

Pentekening van Hendrik Tavenier uit 1785 van het Hof te Wijdenes met de oude dorpsweg. De nieuwe omlegging van deze weg had reeds rond 1645 plaats gevonden. De tekening toont boerderij 'het Hof', waarlangs de oude dorpsweg (Gouw) loopt. De weg fungeert hier als toegangsweg naar de boerderij. Op de tekening zien we de weg aan het einde, een flauwe bocht naar rechts maken in de richting van de boerderij.
(Westfries Archief: WFA 354-01: beeldbank 4e39 )

Het is duidelijk dat de oostelijke begrenzing van Hofland in de loop der tijd er anders uitzag. Aanvankelijk was er sprake van de 'Gaag', hetgeen we gemakkelijk langs de verkavelingsrichting konden plaatsen (1447). In 1643 was er sprake van een ligging van de dorpsweg met de naam 'Gouw van Wijdenes' die schuin-dwars door het verkavelingsbeeld loopt. Als we ervan uitgaan dat deze 'Gouw' de oostelijke grens van het Hofland was, dan is het in volstrekt onmogelijk om een nieuwe logische en tevens aannemelijke reconstructie van de ligging van het Hofland te maken. Dit betekent dus, dat de eerder genoemde 'Gaag van Wijdenes' uit een vroegere periode, anders gepositioneerd (in de verkavelingsrichting) moet zijn geweest, dan de oude dorpsweg met de naam 'Gouw van Wijdenes'. Na verlegging van de 'Gouw' in de richting van de dijk, werd dus feitelijk de oorspronkelijk weg 'Gaag', langs de verkavelingsgrens weer hersteld. De bermsloot van deze oude dorpsweg was volgens de bevindingen van Renaud zichtbaar in de boomgaard van het Hof, zoals blijkt uit het onderstaande afbeelding van zijn verslag. De aanwezige greppel ('del') werd abusievelijk door velen aangezien als een restant van slotgracht van het kasteel van Wijdenes.

Het getypte verslag van prof. Renaud van de ROB uit ca. 1963, van de grondboringen bij het Hof.
(Afkomstig van het Gemeentearchief van Wijdenes. Met dank aan Piet Boon van het West-Fries Archief, Hoorn)

Dan rijst de vraag, waarom de weg 'Gouw van Wijdenes' oostelijk verplaatst moest worden, zodat uiteindelijk de weg langs de oude verkavelingslijn werd hersteld. Het mogelijke antwoord hierop, is terug te vinden op het onderstaande kaartfragment. Hierop is een gebouw getekend, dat schijnbaar omgeven is door een gracht. Blijkbaar is hieraan de naam 'Huis van Wijdenes' gekoppeld. Het is duidelijk dat de positie van dit gebouw anders is dan de huidige 18e eeuwse (?) boerderij 'het Hof'. We zien ook, dat de oude dorpsweg op de tekening is 'afgekapt'. Deze opmerkelijke tekening, vooral de vermeende grachtachtige omsluiting, heeft geleid tot de suggestie, dat men hier mogelijk te doen had met eventuele sporen van het verdwenen kasteel. Het is echter duidelijk dat dit de woning van 'E. Jonr. Dirk van Wijdenesde geseijt Baens' was, beter bekend als de Enkhuizer rechtsgeleerde Dirck Cornelisz Baens.

Detail van een kaart van West-Friesland, gemaakt in opdracht van de Hoge Raad van Holland en Zeeland in het kader van het Groot Proces tussen de vier West-Friese ambachten door landmeter en kartograaf Johannes Dou (1615-1682). 'Pertinente generale Kaerte van West Friesland'. Gemeten tussen 1651 en 1654.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Het lijkt er op dat de 17e eeuwse woning van Baens en de 18e eeuwse boerderij het Hof samen voor een bron van verwarring zorgen.
Uit het onderschrift van de bovenstaande prent van Tavenier (1785), meent de schrijver dat het Hof is gebouwd op de resten van het kasteel, terwijl met 'Huis van Wijdenes' (blijkbaar de woning van Baens) eveneens een verband met kasteel wordt gesuggereerd.

Overblijfsel van het Slot van Wijdenesse of anders genaamt Het Hoff, de of aan den Dijk Stondt van Ouds, het Slot der Heeren van Wijdenesse gebouwt zoo men verhaald vindt; door Roeland van Wijdenesse, doch herbouwd door Graave Floris den 5, dien onze oudste Kronijken, egter, als den eersten Stigter te boek Schijnen te stellen, het werd kort na zyn ombrengen, door de Westvriezen, vernielt, men ziet er noch eenige geringe Overblijfsels van, waar op dit huis van de bovensaande Tekening is gebouwt en were nog luiden deze Dag het Hoff te Wijdenesse genaamt;

De verlegging van 'Gouw', is misschien heel simpel te verklaren: Dirck Cornelisz Baens had blijkbaar een handige toegangsweg voor zijn woning nodig. Hoe de loop van de oude dorpsweg richting dijk liep is niet bekend, maar Bernd Ooijevaar toont hieronder een mogelijke suggestie aan de hand van luchtfoto's en de oude kadastrale minuut.

Voor meer details, kunt u op één van de foto's klikken voor een vergroting. Het vierkante blauwe kader geeft ongeveer de positie van de voormalige woning van Dirck Cornelisz Baens aan. Boerderij 'het Hof' is aangegeven op de kadastrale kaart rechts.

[Inhoud]

Conclusie

[Inhoud]

Voetnoten:
  1. Chronijck van de stadt Hoorn van Theodorus Velius (1604):
    Fragment uit Chronijck van de Stadt Hoorn (1604), waarin de storm en watersnood van 1375 wordt beschreven.
    (Lit. 102, Th. Velius, p.13)
    "Het jaar 1375 omtrent Marcellus dag was hier te lande een zeer grote storm uit het noordwesten, daardoor het water zo uitermate hoog vloeide, dat de dijken op veel plaatsen doorbraken, en de lieden anders niet en meenden, of het gehele land zou te ene male verloren gaan: maar tegen de avond kwam een zware donderslag, daardoor de wind zeer schielijk ging leggen, als bij mirakel, en het water viel voort daarna, tot grote vreugde van een ieder, hoewel de schaden groot waren, en de zee lang tot de gaten in en uit bleef rijdende."

    De hier beschreven stormvloed rond St. Marcelisdag (30 oktober) zorgden voor een doorbraak van de dijken van Holland, Zeeland en (West-)Friesland. Zowel de Westfriese Omringdijk en de Huygendijk begeven het.
    (Transcriptie: Gerben Kazimier: De geschiedenis van Schellinkhout. Tijdlijn t.m. 1500.)
    Tegenwoordige Staat, deel 8 (Lit. 78) 4)):
    Fragment uit de Tegenwoordige Staat, waarin de storm en watersnood van 1375 wordt beschreven.
    (Lit. 78, I. Tirion, p. 423)
    "In den jaare 1375, op Sint Marcellus dag of op den 30 Oktober, brak de Dyk in Westvriesland op verscheiden plaatsen door, en men hadt in den jaare 1464 wederom een Doorbraak by Wydenes."


  2. Nationaal Archief, Den Haag; Archief Graven van Holland; 3.01.01; inventarisnr. 706, fol. 99v.
  3. Nationaal Archief, Den Haag; Archief Graven van Holland; 3.01.01; inventarisnr. 715, fol. 4
  4. De vraag blijft wel hoe groot de Hofweide is geweest voordat de nieuwe inlaagdijk is gelegd. Het feit dat de Hofweide ook deels buitendijks lag geeft aan dat ten tijden van de bouw van het kasteel (en daarmee het ontstaan van de Hofweide) de inlaagdijk nog niet was gerealiseerd. Omdat er in 1447 gesproken wordt van 2,5 morgen die geheel verzwolgen is in het wel aannemelijk dat de totale oppervlakte van 9,5 morgen al sedert het begin van de leenuitgifte (voor 1331) van toepassing is geweest. Het is immers niet relevant om verdronken (riet-) land bij het leen te betrekken omdat het als zodanig niet meer bestond.
  5. De gebruikte kadastrale gegevens uit 1832 zijn ontleend van de website Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed: Minuutplan Wydenes en Oosterleek. Noord Holland, sectie A, blad 02 (MIN07138A02). Voor de oorspronkelijke aanwijzend tafel: (OAT07138 sectie A, blad 011).
  6. Mededeling van M. Franke (2006).
  7. Nationaal Archief, Den Haag; Archief Graven van Holland; 3.01.01; Groot register Friesland EL10, inventarisnr. 324, fol.11r.
  8. Nationaal Archief, Den Haag; Archief Graven van Holland; 3.01.01; Groot register Friesland EL10, inventarisnr. 324, fol.11v.
  9. Mededeling van Bernd Ooijevaar (2006).
  10. De 'Hedendaagsche historie of Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden' verscheen tussen 1739 en 1804 bij de Amsterdamse uitgever Isaak Tirion. Dit werk was voor een groot deel geschreven door Jan Wagenaar (1709-1773). Het werk bestond uit 23 delen en was op zichzelf weer een onderdeel van een groter werk: 'Hedendaagsche historie of Tegenwoordige staat van alle volkeren'.
  11. West-Fries Archief, Hoorn; WFA 1223 Archief van de Stede Wijdenes en Oosterleek 1430-1811; inventarisnr. 95; 1642-43
  12. West-Fries Archief, Hoorn; WFA 1223 Archief van de Stede Wijdenes en Oosterleek 1430-1811; inventarisnr. 95; 1645

Geraadpleegde literatuur:
(Lit. 34, J. de Vries)
(Lit. 36, N. Lakeman, M. Franke)
(Lit. 71, J.J.J. Beenakker, p. 197, 201)
(Lit. 72, J.C. Kort, p. 755, 756) met raadpleging van J.C. Kort; Inventaris van het archief van de Graven van Holland, 1189-1581 (ca. 1650); 1981; Nationaal Archief, Den Haag; Bijlage: Concordantie van de inventaris van de Leen- en Registerkamers van Holland (LRK→AGH), p 355 e.v.
(Lit. 78, I. Tirion, p. 423, 495, 496)
(Lit. 89, R.P. Exaltus, P.J. Orbons, p. 4, 15)
(Lit. 102, Th. Velius, p. 13)
(Lit. 174, G. de Vries Az., p.144)
(Lit. 204, W.C.H. Staring, p. 3,4)

www:
Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed
De geschiedenis van Schellinkhout

[Home]