][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]| Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar |
|
[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen] |
  |
| [Terug naar inhoud chronologie] [Home] |
(Met bijdrage van Bernd Ooijevaar)(bijgewerkt op 14-03-2020)
De beheerders/leenmannen(vrouw) van de hofstede van de Torenburg in de 15e eeuw:
Inhoud:
Zoals eerder vermeld kreeg Claas Van Torenburg, Barthoud's zoon, in 1358 de Torenburg van hertog Albrecht in leenbezit. Maar het slot, dat zo dicht bij Alkmaar lag, vormde uiteindelijk een bedreiging voor de stad. Het is bekend dat veel Hollandse steden, bij het uitbreken van de Hoekse en Kabeljauwse twisten allerlei lastige obstakels probeerden te verwijderen. Er werden allerlei zaken afgebroken. De slopers mochten als betaling voor hun werkzaamheden de verkregen bouwmaterialen van de graaf houden.
Hetzelfde is waarschijnlijk gebeurd met de Torenburg. En het is vrij zeker dat het kasteel in 1410 niet meer bestond, zo blijkt uit een leenakte, waarin men spreekt over de hofstede Torenburg. Dit is doorgaans een aanduiding van een stuk land waar ooit een kasteel heeft gestaan. Als er geen 'huis' wordt genoemd, mag men ervan uit gaan dat er geen 'huis' of kasteel was.
De hofstede van Torenburg, werd ook wel Hoog Torenburg genoemd.
  Foto en tekening van Jochem Toorenburgh. |
| Zegel van Hendrik van Torenburg (Heynric van Torenburch) uit 1404. (Haarlem, Noord-Hollands Archief; Archief abdij van Egmond; toegangsnr. 356, inventarisnr. 720b) [Geparafraseerd:]"Heynric van Torenburch verklaart verkocht te hebben aan heer Jan van Catwijc, monnik en hospitaalmeester van het klooster van Egmond, ten behoeve van het hospitaal, een kamp land te Bachem, genaamd de Hoern, groot 8 grazen.". Met het zegel van de oorkonder. Deze toont een wapenschild met een molenrad, gedragen door een harpij. (Haarlem, Noord-Hollands Archief; Archief abdij van Egmond; toegangsnr. 356, inventarisnr. 720)(Oude orde: ARA, Abdij van Egmond; inv.nr. 990). |
Uit de akte blijkt ook nog dat Hendrik eigenaar werd van nog een stuk grond: "...een weide lands, houdende omtrent 5 morgen, liggende bij der stede van Alkmaar, in de banne van Oudorp bij des graven molen...". Dit stuk land werd Laag Torenburg genoemd en grensde aan het de hofstede van Torenburg
Hendrik bekleedde ook regeringsfuncties in Alkmaar. Hij viel in ongenade bij Willem VI van Beieren en zijn dochter Jacoba omdat hij politiek aanhanger was van de 'Kabeljauwen'. Het gevolg hiervan was dat zijn goederen in 1414, door Jacoba, verbeurd werden verklaard. Deze goederen waren gelegen op het grondgebied, waarop eens de Torenburg had gestaan.
Pas nadat de politieke verwikkelingen geluwd waren mocht Hendrik terugkeren naar Alkmaar en werd hij schout.
Omstreeks 1426 werd Hendrik door opstandige Kennemers vermoord, waarna zijn zoon Claas de hofstede van de Torenburg in leen kreeg.
Deze Claas Hendrikz. Van Torenburg kreeg deze jaarlijkse uitbetaling tot 1439, maar de uitbetaling wordt plotseling gestaakt, omdat hij zijn recht op de 13 pond niet kan bewijzen: "..overmits gebrek van zinen betoge..". Toch komt deze rente tot 1450 voor als memoriepost, maar wordt daarna definitief geschrapt.
Claas Hendrikz. Van Torenburg was verscheidene keren schout van Alkmaar. Hij overleed in 1454.
De zoon van Claas: Claas Claasz. Van Torenburg, werd vanwege zijn snelle overlijden opgevolgd door de zuster van zijn vader: Christina. Christina was al vroeg weduwe van Jacob Hugemansz. (ook wel Jacob Hugenzone genoemd).
Christina en haar echtgenoot Jacob Hughenzone waren de stamouders van het tweede geslacht van de familie Van Torenburg. Nadat Christina in 1460 overleed, kreeg haar zoon Claas Van Torenburg de leen van de hofstede Torenburg. Claas, op zijn beurt droeg dit weer over aan zijn broer, Adriaan Van Torenburg (1 april 1461).
Op dezelfde dag dat Adriaan Van Torenburg de hofstede Torenburg in handen had, droeg hij 'Laag Torenburg' over aan de hertog (behalve het negende deel dat in bezit was van zijn broer Barthoud).
 |
| Klik op de foto voor een vergroting. Het originele transport (leenoverdracht) van 24 mei 1489 van Laag Torenburg. (Nationaal Archief Den Haag, Graven van Holland 3.01.01, inv. nr. 721, fol. 6v.): [geparafraseerd:] "Claes Adriaensz van Thorenburch draagt over aan Willem van Rietwijck een stuk land genaamd Laag Torenburg gelegen aan de pricipale hofstede van Torenburg bij onze stede Alkmaar, groot acht koeweiden waarvan Berthout van Thorenburch het zevende toe behoord. Voorts krijgt Willem van Rietwijck de principale hofstede Torenburg in erfleen." |
Adriaan Van Torenburg had ook een zoon: Claas Adriaanz. Van Torenburg. Hij was het die op 24 mei 1489 de 'Laag Torenburg' (behalve het stuk dat was Barthoud was) overdeed aan Willem van Rietwijk. Later op 3 september 1484 erfde Claas ook de hofstede Torenburg, die hij op 30 maart 1500 weer verkocht aan Dirk Sijmonz. (volgens E. Cordfunke was dit 1499, hetgeen door Filips van Oostenrijk werd bevestigd). (Lit. 5)(Lit.9)
OUDORP: Zijn goed, (1410: verminderd met een weide van ca. 5 morgen bij Alkmaar in de ban van Oudorp bij de molen van de graaf,
noord: de leenheer, zuid: de leenman met de hofstede Torenburg, die leen is en een stuk land binnen Alkmaar binnen de Rekerdijk, groot 2 morgen,
noord: de leenheer, zuid: Nikolaas Scoutken;
1454: zijnde de hofstede;
1530: Hoog Torenburg bij de stad Alkmaar;
1461: vermeerderd met een stuk land, genaamd Laag Torenburg, gelegen naast de hofstede, groot 8 koeweiden, waarvan Bertout van Torenburg, Adriaans oudere broer, een zevende heeft.
Geraadpleegde bronnen en literatuur:
(Lit. 5, J.W. Groesbeek, p. 222-225)
(Lit. 9, E.H.P. Cordfunke, )
(Lit. 72b, J.C. Kort)