Middeleeuwse dwangburchten van West-Friesland en Alkmaar

[Home][Kaart][Introductie][English ][Burchten/kastelen chronologie][Overige objecten][Artikelen][Pre-Hollandse periode][Gegevens- en bronnen]

[Terug naar inhoud chronologie]      [Home]

De Nieuwburg in de 17^de, 18^de en 19^de eeuw.

Schamele overblijfselen.

De baljuws van de Nieuwburg¹:

• Simon Joosten van Veen (1573-1603?)
• Jacob Bors (1608-1612)
• Nicolaas van Hanswijck (1614-1623)
• Daniel Colterman (1624-1630)
• Willem Coorn
• Jacob Willemz. Coorn.

Wat opvallend is, dat ook nog in de 17^de eeuw nog sprake is van het ambt baljuw van de Nieuwburg, terwijl het kasteel al ruim honderd jaar niet meer bestond. Het stuk land waarop de laatste schamele resten van de Nieuwburg stonden: 'de Hofweide' was nog steeds niet verkaveld, ondanks dat dit in 1561 was voorgenomen. Een aantal resten van het kasteel stonden zelfs nog steeds overeind.
'De Hofweide' bleef in ieder geval tot 1618 onverdeeld bezit van diverse kopers, maar op 25 oktober van hetzelfde jaar besloten de kopers het land te verdelen. Na de verkaveling kwam het land in handen van de familie Van Foreest. Vervolgens werd het stukje voor stukje, door de opeenvolgende erfgenamen, van de hand gedaan.

Het laatste stukje land van 20 geersen groot was in bezit van Maria Eva van Foreest (weduwe van Daniel Carel de Dieu). Zij verkocht dit, op 22 oktober 1789, te Alkmaar aan een makelaar. Hierna werd ook dit deel van het land verkaveld. (Lit. 5)

De Alkmaarse historieschrijver Boomkamp bracht in 1740 een bezoek aan de ruïne. Hij beschreef de resten van de burcht als volgt:

"Den 20 April 1740 heb ik het zelve bevonden te zyn als volgt, daer stont een kleene brok Muurs van vyf en drie voeten hoog, en strekte zich (doch meest met de grondt gelyk) acht en twintig voeten in de lengte uit, zy is ruim drie voeten dik, zynde de steenen een voet lang, en twee duimen dik: nog is van het zelve te zien de Grondtslag van een Tooren (volgens inbeelding die van Phobus) zynde 22 voeten in 't vierkant, hebbende ter wederzyde in 't Z.Z.W. en N.N.O. een Muurfondament van omtrent 40 voeten; dit legt bewesten de nog overig zynde brok Muurs 29 en drie vierde roeden: de Gragt, welke naer alle waerschynlykheit het Slot omringt heeft, en schoon gedempt, door zyn laegte kenbaer is, heeft 140 roeden in den omtrek, zy legt een vierde uur gaens beoosten Alkmaer." (Lit. 156)

• Een klein brok muur, 28 voeten lang en 3 voeten dik.
• Ten westen hiervan een toren van 22 voeten vierkant met daaraan een twee muurfunderingen met een lengte van 40 voeten.
• Beide complexen lagen ca. 29¾ roeden uit elkaar en de bakstenen waren 2 duimen dik en 1 voet lang.

Anoniem (1726): Overblijfzel van 't kasteel NIEUBURG bij de stad Alkmaar, 1726. De achtergrond toont de stad Alkmaar met de Grote Kerk, de Waag en het Stadhuis. (Regionaal Archief Alkmaar, PR 1001377)	A. Rademaker (1725): Ruïn van 't slot Nieuburg bij Alkmaar in Noordholland. Op de achtergrond ziet men de Grote Kerk en de Waag van de stad Alkmaar. (Regionaal Archief Alkmaar, PR 1001376)

De sporen lijken uitgewist.

Voetnoten:
1. Deze gegevens zijn ontleend aan de mededeling van dhr. Willem van den Berg, ontwikkelaar van het Historisch Kadaster Alkmaar (bijdrage ontvangen op 25-05-2011). Dhr. van den Berg refereert naar de oudste regeringslijst van Alkmaar (Regionaal archief Alkmaar: 0001 Inventaris van het Stadsarchief Alkmaar, inv.nr. 282)

Geraadpleegde bronnen en literatuur:
(Lit. 5, J.W. Groesbeek, p. 213)
(Lit. 8, J. Belonje, p. 40,41)
(Lit. 156, G. Boomkamp, p. 129)